Nuriye Ulviye Mevlan Civelek
"Feminizmin gayesi insan olmaları nedeniyle hem kadınları hem erkekleri daha rahat ve mesut yaşatmaktır."
Doğum Tarihi: 1893
Doğum Yeri: Hacı Oba Köyü, Gönen
Ölüm Tarihi: 09/04/1964
Ölüm Yeri: Kırıkhan
Mezarı: Asri Mezarlık, Antakya
Konu Başlıkları
Etkinlik Alanı
Basın
"Kadınların hayatını kendi kazanmasına engel olanların bir bahaneleri de, kadınların tahsilsiz ve tecrübesiz olduklarıdır. Acaba ticaret ile hayatını kazanan erkekler, ticaret mektebi mezunu mu? Yoksa yüksek tahsil mi yapmışlar? Yüzde sekseninin okuma-yazma bilmediği meydandadır!"
(Ulviye Mevlan)
Ulviye Mevlan "Kadınlar iş Bekliyor", Kadınlar Dünyası, No. 157,19 Şubat 1921, s. 2, günümüz Türkçesine aktaran Meral Akkent.
Kadınların hayatlarını kazanmasına mani olanların bir bahaneleri de, kadınların cehalet ve tecrübesizlikleridir. Acaba ticaret ile temin-i maişet eden erkekler, ticaret mektebinden mi neşet [doğmak, ortaya çıkmak] etmişlerdir, Yoksa tahsil-i âli mi görmüşlerdir? Yüzde sekseninin okuma-yazma bilmediği meydandadır!
(Ulviye Mevlan)
Ulviye Mevlan, "Kadınlar iş Bekliyor", Kadınlar Dünyası, No. 157, 19 Şubat 1921, s. 2. Aktaran Serpil Çakır, Osmanlı Kadın Hareketi, İstanbul, 2011, 3. Baskı, s. 373.
"Kadınlar çalışma hayatında ve çalışma hayatının her dalında görünmeye başlayınca ve yenmiş haklarını geri almak için biraz da seslerini yükselterek, bu yolda yavaş ilerlense de muhakkak kazanma kararlılığını da gösterince, bir kısım erkekler telaşa düştüler; ekmeklerinin, maaşlarının kısmen de olsa ellerinden kayarak, kadınlara geçeceği duygusuna kapıldılar. Bu telaş, bu çırpınma acaba güçsüzlük nedeniyle midir? Yoksa kendine güvenememekten midir?"
Kadınlar Dünyası'nın 164. sayısında Posta-Telgraf Nezareti'ne alınan kadınların maaşlarının azlığından yakınmış zam istemiştim. Bir kısım erkekler bu basit dileğimden nedense ürkmüşler; tüm memurluk alanını ve memurluk işlerini, kadınların işgal edeceğini ve sonunda kendilerinin elleri böğürlerinde aç kalacakları kararına varmışlar. Ve hatta bazı erkekler, işi dergimize mektuplar yazarak yardım istemeye kadar bile vardırarak, zayıflıklarınını da gösterdiler. Biz bu mektupları tabii ki, özel bir dikkatle okuyoruz ve böylece erkek ruhunu ve karakterini daha iyi inceleyebiliyor ve anlayabiliyoruz. Bu mektuplardan bir tanesi, gerçekten merhametimize dokundu. Kadın ruhu ya, acıdık ve teselli etmek istiyoruz.
Feminizmin gayesi yalnız kadınlığın hayatını değil, kadınlıkla beraber erkeklerin hayatını da düzenlemektir. Ve her ikisini de, insan olmaları nedeniyle daha rahat ve daha mesut yaşatmaktır.
İyi eğitim yapmış, bilgisiyle, becerisiyle ve zekâsıyla işini güzelce yöneten ve gelecekte de bir eş ile yaşayacak ve evlatlarını da yaşatacak bir kız, neden sahip olduğu kabiliyetlere uygun bir maaş aramasın ve istemesin de, senelerini boş yere geçirsin? Ve aldığı maaş bilgisiyle, becerisiyle, zekâsıyla ve işiyle aynı ayarda olmayınca neden feryat etmesin; sussun ve miskin miskin otursun? İşte azizim, feminizm bu miskinliği kabul edemez."
(Ulviye Mevlan) Ulviye Mevlan, "Düşünüyorum", Kadınlar Dünyası, 22 Mart 1918, no. 166, s. 2, günümüz Türkçesine aktaran Meral Akkent
Kadınlık hayat-i mesaide, hayat-i mesainin her şubesinde görünmeye başlayınca, mağsub [gasbedilmis] haklarını istirdad [geri almak] yolunda bir az da sesini çıkarıp muhakkak davasını tedrici olsa da kazanacağı ilamını gösterince, bir kısım erkekler telaşa düşdüler; ekmeklerinin, maaşlarının kısmen olsa da ellerinden gideceğini, kadınlara intikal edeceğini zan etmeğe başladılar. Bu telaş, bu çırpınma acaba zaif iradeden değil midir? Şahsi teşebbüse güvenememezlikden değil midir?
Kadınlar Dünyası'nın 164. sayısında Posta-Telgraf Nezareti'ne alınan kadınların maaşlarının azlığından yakınmış zam istemiştim. Bir kısım erkekler bu basit temennimden nedense ürkmüşler; saha-i memuriyet ve mesaiyi, kadınların hemen hemen istilâ edeceklerine ve nihayet kendilerinin elleri böğürlerinde aç kalacaklarına hükm ediyormuşlar ve hatta bâzıları bize mektublar yazarak istimdada [yardım istemek] kadar kalkışıp bütün bütün zaif iradelerini göstermişlerdir. Biz bu mektubları tabii bir dikkat-i mahsusa okuyoruz ve erkek ruh ve seciyesini bunlar ile bir derece daha tedkik ve tahlil eyliyoruz. Bu mektublardan bir tanesi, doğrusu ya merhametimizi celb etti. Kadın ruhu bu ya, acıdık ve teselli etmek istedik.
Feminizmin gayesi yalnız kadınlığın hayatının değil, kadınlıkla beraber erkeklerin dahi hayatını tanzim etmek ve her ikisini, insan olmak itibarıyla daha müreffeh ve daha mesud yaşatmaktır.
İyi tahsil görmüş, ilim ile, irfan ile, zekâ ile memuriyetini hüsn-ü idare etmekte olan ve istikbalde bir refik ile yaşayacak ve evlatlarını yaşatacak bir kız, neden iktidarı ile mütenasib bir maaş aramasın, istemesin, seneleri beyhude sayıb imrar eylesin [geçirme] ve taleb edeceği maaşı ilmiyle, irfanıyla, zekâsıyla, işiyle mütenasib bulamaynıca neden feryat etmesin; sussun ve meskenet [miskinlik, tembellik] göstersin? İşte azizim, 'feminizm' bu meskeneti kabul edemez.
(Ulviye Mevlan)
Ulviye Mevlan, "Düşünüyorum ", Kadınlar Dünyası, 22 Mart 1918, no. 166, s. 2. Aktaran Serpil Çakır, Osmanlı Kadın Hareketi, İstanbul, 2011, 3. Baskı, ss. 373-374.
Kadınlar Dünyası Dergisi
"Düşünüyorum"
Nuriye Ulviye Mevlan, Kadınlar Dünyası dergisini çıkarmaya başladığında, birinci sayıdan 166. sayıya kadar kendi adını kullanmadan Kadınlar Dünyası imzasıyla ikinci sayfada başmakaleler yazdı. İmzasını ilk kez 166. sayıdan itibaren gene ikinci sayfada olan Düşünüyorum başlıklı makalelerde kullandı.
Dört isim bir kadın
Nuriye Ulviye
Ulviye Mevlan
Nuriye Ulviye Civelek
Nuriye Ulviye Mevlan Civelek
Nuriye UlviyeUlviye Mevlan
Nuriye Ulviye Civelek
Nuriye Ulviye Mevlan Civelek
Nuriye Ulviye 13 yaşında (1906) evlendirildi. Nuriye Ulviye'den yaşça büyük olan Hulusi Bey'in ölümünden sonra, kocasından kalan malvarlığını da kullanarak 4 Nisan 1913 yılında Kadınlar Dünyası dergisini çıkardı. Derginin sahibi olarak künyedeki ismi Nuriye Ulviye idi.
Ulviye Mevlan
Nuriye Ulviye, Kadınlar Dünyası dergisinde 108. sayıdan itibaren derginin sahibi olarak Ulviye Mevlan adını kullanmaya başladı. Kocası gazeteci, politikacı ve kadın hakları savunucusu Rıfat Mevlan idi. Ulviye Mevlan 1923 yılında Rıfat Mevlan'dan ayrıldı.
Nuriye Ulviye Civelek
Ulviye Mevlan 1925 yılında Ali Civelek ile evlendi. Bunda sonraki yaşamında Ulviye Civelek ve Nuriye Ulviye Civelek adını kullandı. Hatay, Kırıkhan'da anısına açılmış olan Nuriye Ulviye Civelek Halk Kütüphanesi de bu adla anılmaktadır.
Nuriye Ulviye Mevlan Civelek
İstanbul Kadın Müzesi® (İKM), tanıtım sayfasında Nuriye Ulviye Civelek'i basın hayatına başladığı ad olan Nuriye Ulviye ve daha sonra yazılarını imzaladığı Ulviye Mevlan ve son kullandığı Civelek soyadı da dahil olmak üzere tüm adlarını, kadın belleği için önemi nedeniyle birlikte kullanılmıştır.
Ödülleri
Bilgiye ulaşılamadı
Üyelikleri
Bilgiye ulaşılamadı
Eğitimi
Bilgiye ulaşılamadı
Sosyal Sorumluluk Çalışmaları
Osmanlı İmparatorluğu'nun ilk feminist kadın dergisi olan Kadınlar Dünyası dergisini özel serveti ile kurmuştur.
Osmanlı Müdâfaa-i Hukuk-ı Nisvan Cemiyeti kurucu üyesidir.Akraba ve Dostları
Anısını Yaşatan Projeler
Adına sokak
Kırıkhan'da, Sanayi caddesinde Nuriye Ulviye Civelek Sokağı bulunmaktadır.
Kütüphane
Hatay'ın Kırıkhan İlçesinde Nuriye Ulviye Civelek adını taşıyan bir Halk Kütüphanesi vardır. Ali Muharrem Civelek, eşi Ulviye Civelek öldükten sonra, Ortodoks Kilisesi'nin bahçesinde bulunan bir evi satın alarak restore edilmesini sağlamış ve bu binayı Kütüphane olması şartı ile Kirikhan Belediyesi'ne vermiştir. Bu binada, Kırıkhan Nuriye Ulviye Civelek Halk Kütüphanesi açılmıştır.
Anma toplantısı
4 Aralık 1965'te Kadınlar Dayanışma Derneği Genel Merkezi tarafından Ankara Bulvar Palas'ta Nuriye Ulviye Mevlan Civelek'i anma toplantısı düzenlendi.
Çeşme ve Kitabe
Antakya Asri Mezarlığı'nda, Ulviye Mevlan Civelek anısına bir kitabe ve bir çeşme bulunmaktadır. Çeşme, Ali Muharrem Civelek tarafından, Kitabe ise Türkiye Kadınlar Konseyi tarafından 15.4.1967 tarihinde yaptırılmıştır.
Uluslararasi sempozyum
Akademide Toplumsal Cinsiyet Eşitliği - Uluslararası İyi Örnekler Sempozyumu
6 - 8 Kasım 2014, Minerva Palas, Karaköy - İstanbul
Türkiye'de kadınların üniversiteye girebilme hakkını kazanmaları ile günümüz feminist kadın dergilerinin büyükannesi sayılan, Kadınlar Dünyası dergisinin çok yakından ilişkisi vardır. İstanbul Kadın Müzesi bu nedenle, kadınların üniversitede 100 yılını müzenin "Kadın Kültür Mirası Etkinlikleri" konsepti bağlamında Sabancı Üniversitesi Toplumsal Cinsiyet ve Kadın Çalışmaları Forumu ortaklığıyla bir sempozyum ve bir sergi ile kutladı.6 - 8 Kasım 2014, Minerva Palas, Karaköy - İstanbul
Sergi
Kadınların Üniversitede 100 Yılı - İnas Darülfünunu / Kadın Üniversitesi 1914 – 19197 Kasım – 21 Aralık 2014, Yunanistan İstanbul Başkonsolosluğu Sismanoglio Megaro
İstanbul Kadın Müzesi tarafndan Meral Akkent küratörlüğünde hazırlanan Kadınların Üniversitede 100 Yılı - İnas Darülfünunu / Kadın Üniversitesi 1914 – 1919 sergisi, Türkiye'de kadınların üniversiteye girebilme hakkını kazanmaları konusuna, Kadınlar Dünyası dergisinde yürütülen tartışmalar bağlamında yaklaşıyor ve kadınların şekillendirdiği bir tarih sürecini sunuyor. Kadınlar Dünyası dergisinde "Biz de maarif vergisi veriyoruz." yazan kadınlar, yüksek eğitimden yararlanmayı kadının en doğal hakkı olarak tanımladılar. Yüksek eğitim taleplerini entelektüel ve siyasi otoritelere ilettiler. Devletin eğitim siyasetine yön verme stratejisini izlediler.Başvuru: istanbul.kadın.muzesi.info@gmail.com
Hakkında Yazılanlar
- "Aykırı Kadınlar"dan Kadınlar Dünyası'nda Bir Saraylı bianet.org, 14.7.2012.
- Hüseyin Aykol, Aykırı Kadınlar - Osmanlı'dan Günümüze Devrimci Kadın Portreleri, Ankara, 2012, s. 27-30.
- Serpil Çakır, Osmanlı Kadın Hareketi, 3. Baskı, İstanbul, 2011.
- Fatma Büyükkarcı Yılmaz, Tülay Gençtürk Demircioğlu (Haz.), Yeni Harflerle Kadınlar Dünyası, Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi Vakfı Yayınları, İstanbul, 2009.
- "Osmanlı'da ilk kadın hareketi anlatıldı, 24.5.2008, kırıkhan.net.
- "U. Nuriye Civelek konferansı yarın", 23.5.2008, kırıkhan.net.
- Mithat Kutlar, Ulviye Mevlan: Yaşamı ve Düşünceleri, Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kadın Çalışmaları Ana Bilim Dalı, Ankara, 2008.
- Serpil Çakır, "Feminism and Feminist History-Writing in Turkey: The Discovery of Ottoman Feminism", Aspasia, Volume 1, p. 61-83, 13.1.2007.
- Serpil Çakır, "Ulviye Mevlan Civelek (1893-1964)", Haan, Daskalova, Loutfi (Ed.), A Biographical Dictionary of Women's Movements and Feminisms. Central, Eastern, and South Eastern Europe, 19th and 20th Centuries, Budapest, 2006, ss. 336-369.
- Serpil Çakır,"Kadın Tarihinden iki isim: Ulviye Mevlan, Nezihe Muhiddin", Osmanlı'dan Cumhuriyete: Problemler,Araştırmalar, Tartışmalar", Tarih Vakfı Yurt, İstanbul, 1998, ss. 288-299.
- Serpil Çakır, "Bir Osmanlı Kadın Örgütü: Osmanlı Müdâfaa-i Hukuk-ı Nisvan Cemiyeti", Tarih ve Toplum, Haziran 1989, No. 66.
- Ümit Eker, "Ulviye Civelek", Kadın Gazetesi, Mayıs 1971, No 25, ss.10-11.
- "Ulviye Civelek anma toplantısı", Kadın Gazetesi, 13.12.1965, No 898.
- "Ulviye Civelek", Kadın Gazetesi, 29.11.1965, No 896.
Kaynakça
Nuriye Ulviye Mevlan Civelek tanıtım sayfasında yararlanılan kaynaklar:
- Serpil Çakır, Osmanlı Kadın Hareketi, 3. Baskı, İstanbul, 2011.
- Bkz. Hakkında Yazılanlar maddesi
Nuriye Ulviye Mevlan Civelek tanıtım sayfasındaki görseller için kaynak
- Serpil Çakır özel arşivi, İstanbul
- Vasi Köse özel arşivi, Kırıkhan
Teşekkür
İstanbul Kadın Müzesi® (İKM), Nuriye Ulviye Mevlan Civelek tanıtım sayfasındaki katkıları nedeniyle Serpil Çakır'a ve Vasi Köse'ye çok teşekkür eder.
KAYNAK
KAYNAK
©2012 Meral Akkent
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder
Not: Yalnızca bu blogun üyesi yorum gönderebilir.