Edirne Kalesi’nin dört büyük burcundan Üç Şerefeli Camii’nin yakınındaki Makedonya Kulesi adı verilen burç üzerine inşa edilerek “Saatli Kule” ismiyle anılan kule, Vali Hacı İzzet Paşa tarafından 1884’de ahşap olarak yaptırıldı. Burcun üzeri demir parmaklıklarla çevrilerek, aşağıdan yukarıya doğru daralarak inşa edilen 4 katlı ahşap yapının her katına aydınlatma pencereleri vardı. Son katta dört yana bakan saat kadranları vardı. Fransa’ya ısmarlanan saati ancak iki yıl sonra yerine monte edildi. Bir süre sonra yangında harap olan Saat Kulesi, 1894’de bu defa taş ve tuğladan yeniden yapıldı. Sekizgen bir plan üzerindeki kulenin yüksekliği 48 metreydi. Kulenin planı Edirne Belediye Mühendisi Avadis Efendi tarafından düzenlenerek, Mart 1887’de inşaatına başlandı ve Aralık 1893’da bitirildi.
Edirne Saat Kulesi, Osmanlı Saat kuleleri içinde Neo klasik mimarisi ile dikkati çekmiştir. Kulenin saati, 1926 yılında Mustafa Şem’i Pak tarafından yenilendi fakat 1953 yılında kule depremde hasar gördü. Kulenin akıbeti ise Vatan gazetesinin 23.1.1952 günlü sayısında çıkan bir yazı ile belirleniyordu. Rezzan ve Ahmet Emin Yalman imzalı yazıda şu satırlar yer aldı:
“Edirne’deki bütün bu güzellikler arasında göze çirkin görünen bir eser de vardır. Bu da Edirne’nin saat kulesidir. Bizans Devrinde inşa edilmiş olan bir sur üzerine 80 yıl önce yapılmış olan bu kule, bütün o harikulade sanat abideleri arasında göze batan bir zevksizlik numunesidir”.
Bu yayın sonrası Edirne Belediyesi İstanbul Teknik Üniversitesi’nden yıkıma dair bir rapor istedi, hazırlanan raporda 3 husus ifade ediliyordu:
1.Edirne saat Kulesi tarihi abidelerimizin yakınındadır. Bu abideler uzak tesirli kubbeler ve ince şakuli minareleri ile kuvvetli tesire sahiptir. Saat Kulesi ise yeni açılan Avrupa yolundan kente girişte minare siluetleri ile karışmakta, çirkin görünüşü ile minarelerin etkisini öldürmektedir.
2.Kulenin alt kısmı bir Bizans duvarı kabul edilen bölüme önce ahşap sonra kagir olarak yaptırılmış gerek nispet gerekse malzeme ve renkleri bakımından sanat değeri taşımamaktadır.
3. Halen kısmen yıkılmış olan kulenin tamirinin az bir masrafla mümkün olmayacağı kanaatindeyiz. Kulenin yıkılmasında hiçbir mahsur bulunmadığı ve bilakis isabet olacağını saygı ile arz ederiz.
2.Kulenin alt kısmı bir Bizans duvarı kabul edilen bölüme önce ahşap sonra kagir olarak yaptırılmış gerek nispet gerekse malzeme ve renkleri bakımından sanat değeri taşımamaktadır.
3. Halen kısmen yıkılmış olan kulenin tamirinin az bir masrafla mümkün olmayacağı kanaatindeyiz. Kulenin yıkılmasında hiçbir mahsur bulunmadığı ve bilakis isabet olacağını saygı ile arz ederiz.
İstanbul Teknik Üniversitesinin Edirne Saat Kulesi için hazırladığı bu rapordan sonra Belediye Reisi Sabahattin Parsoy tarafından 6 Temmuz 1953’de dinamitlenerek yıktırıldı.
Böylece XIX. yüzyıl sonlarının Edirne’ye özgü bu karakteristik yapısı, yerle bir edilmiş oldu ve adeta terk edilmiş gibi zamanla bugünkü halini aldı.
Zindanaltı Kulesi’nde kazı çalışmaları
Roma İmparatoru Hadrianu tarafından 117-138 yıllarında yaptırılan Edirne Kalesi’nin Zindanaltı Kulesi’nin ortaya çıkartılması için, kazı çalışmaları devam ediyor.
Bizans İmparatoru I. Lustinianus (527-565) döneminde ve XIX. yüzyıla kadar çeşitli onarımlar geçiren 360 bin metre karelik alanda kurulu bulunan Edirne Kalesi’nin her köşesine silindirik, kesme taştan birer kule eklenmiş. Bugün bu kulelerden bir tanesi ayakta olup, yakın tarihlere kadar saat kulesi olarak kullanılmış. Kulelerden diğerleri Osmanlı döneminde hapishane olarak kullanılmış. Bu kuleler, Kafes Kapı, Germe Kapı Kulesi ve Zindanaltı Kulesi isimleri ile tanınıyor.
Kalenin 9 giriş kapısı bulunuyor. Bu kapılara Kule Kapısı, Topkapısı, Yerli Kapı, Kapı Kapısı, Uğrun Kapı, Manyes Kapı, Tavuk Kapı, İstanbul Kapısı, Orta Kapısı isimleri verilmiştir.
Kazılar sırasında roma dönemine ait surlar, mezarlar, keramik parçaları ile kuş ve mimari bezemeli erken osmanlı dönemine ait Milet seramikleri gün yüzüne çıkarılmıştır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder
Not: Yalnızca bu blogun üyesi yorum gönderebilir.